Chiang kai shek memorial hall

Kỳ 1: Thân phận thuộc địa

Kỳ 2: Quốc gia tình cờ

***

Đọc tiêu đề bài bác viết, tất cả thể các bạn sẽ hơi kinh ngạc vì sao Quốc Dân Đảng – vốn nổi tiếng là 1 trong đảng chống cộng – lại giai cấp theo phương thức của vị lãnh tụ cộng sản nổi tiếng Lenin?

Ở Việt Nam, ta tuyệt nghe nói tới chế độ độc tài của Tưởng Giới Thạch. Vậy thì đây, chế độ độc tài ách thống trị kiểu Leninist chính là mô hình mà Tưởng Giới Thạch cũng tương tự Trung Hoa Quốc Dân Đảng theo đuổi cho tới khi bắt đầu dân nhà hóa năm 1987.

Bạn đang xem: Chiang kai shek memorial hall

Học hỏi tự kẻ thù

Như sẽ nói làm việc kỳ trước, Quốc Dân Đảng túa chạy ra Đài Loan năm 1949 sau thời điểm thất trận trước đại kình địch cùng sản Đảng, đề xuất nhường trọn vẹn đại lục lại cho quân địch và ngóng ngày tái chiếm. Nhưng quân thù thường có xu thế học hỏi lẫn nhau. Tưởng Giới Thạch biết nguyên nhân mình thua trận trận. Trong một bài bác phát biểu năm 1951, ông nói cố gắng này:

“Trong cuộc chiến chống lại cùng sản cùng Soviet, câu hỏi biến đảng ta thành một cỗ máy chiến tranh là quan trọng đặc biệt cấp thiết cùng nguy ngập, bởi trận chiến giữa đảng ta cùng với đảng họ cho đến bây giờ là công cuộc mập ú nhất, tráng lệ nhất, và anh hùng nhất. <…> Chỉ khi nào chúng ta gồm một đảng triệu tập hơn thì chúng ta mới gồm cơ thắng. Kể từ lúc đảng ta thua Cộng sản 2 năm trước, tôi tin chắc hẳn rằng nếu chúng ta muốn diệt cộng sản, tái chiếm phần Đại lục, với cứu lấy nhân dân, điều đầu tiên bọn họ phải có tác dụng là biến đảng ta thành một đảng bền vững và kiên cố và mạnh bạo hơn cùng sản.” <1>

Trên thực tế, không phải đến khi sang cho tới Đài Loan Tưởng Giới Thạch mới nhận biết điều này. Ngay từ năm 1947, ông đã nhận được thấy tổ chức cơ cấu tổ chức đảng biểu hiện những nhược điểm chết người. Đó là tổ chức cơ cấu tổ chức giao diện phân quyền nhằm kiểm soát, đối trọng nhau, dẫn cho tình trạng phe phái đối đầu và cạnh tranh nhau cùng gây mất cấu kết nội cỗ đảng. Triệu chứng này hữu ích cho Tưởng Giới Thạch, và chủ yếu ông cũng thúc đẩy các phe hành động để không một ai đủ mạnh nhằm tuyên chiến đối đầu quyền lực cùng với ông. Nhưng lại đứng trước kẻ thù Cộng sản Đảng và nỗ lực tiến công như chẻ tre của họ, ông buộc phải cải tân đảng theo hướng triệu tập quyền lực, tăng tốc đoàn kết cùng kỷ luật.

Một thông tư hướng dẫn được ban hành vào tháng 9/1947, yêu cầu tổ chức triển khai lại toàn đảng theo hướng triệu tập dân chủ. Nếu khách hàng nghe thấy các từ này thân quen thì thưa đúng, đây đó là nguyên tắc triệu tập dân nhà mà chính Đảng cùng sản vn cũng đang áp dụng. Mọi trường phái và những ý kiến kháng đảng phần lớn phải bị loại bỏ trừ.

Cuộc cải thiện này sau cuối thất bại, không tạo thành được chuyển đổi nào lớn, những phe phái vào đảng vẫn kèn cựa nhau cùng Quốc Dân Đảng vẫn liên tục phải co về phòng ngự trước cùng sản Đảng. Tưởng Giới Thạch bị phe đối lập trong đảng đề xuất từ chức tổng thống trung quốc Dân Quốc vào tháng 1/1949 cho dù vẫn chũm chức quản trị đảng, với ông chỉ quay trở về ghế tổng thống vào tháng 3/1950. Thất bại toàn vẹn này càng khiến cho ông quyết tâm cải tổ đảng theo hướng triệu tập dân công ty và trung thành tuyệt đối với ông.

Một quy trình cải tổ kéo dãn gần 27 tháng bước đầu từ tháng 8/1950, lấy công ty nghĩa Tam Dân (dân tộc độc lập, dân quyền từ bỏ do, số lượng dân sinh hạnh phúc) của phòng sáng lập Tôn Trung Sơn làm hệ tứ tưởng của đảng; bức tốc tập trung quyền lực tối cao vào Tưởng Giới Thạch và Ban chấp hành trung ương Đảng; tăng tốc kỷ hiện tượng đảng; thành lập các bỏ ra bộ, đảng cỗ đảng ở rất nhiều cấp tổ chức chính quyền và những tổ chức quần chúng; chất vấn lại lý lịch đảng viên cùng kết hấp thụ đảng viên mới; cùng kết nạp, huấn luyện và giảng dạy cán cỗ nòng cốt của đảng.

Cùng lúc đó, vào tháng 8/1950, sinh hoạt Việt Nam, hồ chí minh khởi hành đi tới khu vực Cao Bằng, Bắc Kạn, lạng sơn để mở chiến dịch biên giới. Quân Pháp thua trận trận, nhường địa phận cho Việt Minh, đồng nghĩa với câu hỏi Việt Minh từ đây thoát nạm bị cô lập, thông được sang trung quốc để tìm kiếm kiếm sự cung cấp của Đảng cùng sản nước này. <2> lịch sử Việt Nam tính từ lúc đây rơi quay trở lại quỹ đạo bỏ ra phối của người láng giềng phương Bắc.

Chế độ một đảng

Nếu quay lại Đài Loan vào thập niên 1950 tới thập niên 1980, nhiều tài năng ta sẽ thấy dáng dấp một nước nước ta của thập niên 2020, tuy nhiên Đài Loan lúc đó đang làm việc trong thời kỳ thiết quân luật. Bạn dạng Hiến pháp 1947 tương đối dân chủ đã bị “treo” lại từ năm 1948 với nguyên nhân chống phản nghịch loạn cùng sản. <3>

Ta đang thấy một đảng độc tài thay giữ tổng thể quyền lực, chính là Quốc Dân Đảng. Các đảng trái chiều bị đặt ra ngoài vòng pháp luật. Năm 1960, Lei Chen – chủ cây viết tờ “Trung Hoa trường đoản cú Do” (Free China) – thuộc với một số trong những nhà cải tân khác chạm chán nhau để lập ra Đảng Dân chủ trung quốc và kêu gọi thành lập và hoạt động các đảng đối lập. Lập tức, ông bị tóm gọn và phán quyết 10 năm tù. Đài Loan không hề đảng trái lập nào không giống mãi tính đến năm 1986. <4>

Vào trong những năm 1950 với 1960, Đài Loan không có bầu cử cấp quốc gia. Chỉ gồm bầu cử ở cấp làng xã, thị trấn, quận huyện, cùng tỉnh thành. Cần lưu ý, khi ấy Quốc Dân Đảng vẫn tổ chức tổ chức chính quyền dựa trên đưa định bọn họ là đảng thích hợp pháp duy nhất của toàn bộ Trung Quốc, và Đài Loan chỉ là 1 trong tỉnh vào đó. Vày vậy, tổ chức chính quyền tỉnh Đài Loan cũng rất được lập ra qua bầu cử cùng vẫn được xem là bầu cử địa phương. Các cuộc bầu cử, dĩ nhiên, được thiết kế để người của Quốc Dân Đảng thắng. Khôn cùng ít lúc người bên ngoài thắng.

Xem thêm: 12 Đời Vua Nhà Trần ? Triều Đại Nhà Trần (1225

Do Hiến pháp bị “treo” từ năm 1948, các dân biểu được bầu vào Quốc hội (National Assembly) với Viện Lập pháp trước đó thuộc năm ở china được lãnh nhiệm kỳ trọn đời cho tới khi rất có thể tổ chức bầu cử trở lại ở đại lục. Chuyện này đương nhiên chưa lúc nào xảy ra nên những dân biểu khóa I đã tại vị cho tới 44 năm, trước lúc Đài Loan cải tân Hiến pháp và thai lại năm 1991. Cơ mà trong 44 năm đó, Quốc Dân Đảng phải giải quyết một chuyện: những dân biểu lần lượt qua đời, hoặc gầy đau không thao tác được, hoặc ngủ hưu. Thế cho nên năm 1969, họ bắt đầu tổ chức những cuộc thai cử cấp tổ quốc đầu tiên để bầu bổ sung cập nhật đại biểu mang đến hai phòng ban lập pháp kể trên. Với đó là bắt đầu cho một các bước sẽ ảnh hưởng lớn tới lịch sử vẻ vang Đài Loan. <5>

Kể trường đoản cú cuộc thai cử năm 1969 đó, phong trào đối lập tangwai (đảng nước ngoài – ý chỉ những người không nằm trong Quốc Dân Đảng) thành lập và đưa người tranh cử cả ở cung cấp địa phương lẫn trung ương. Bọn họ giành được nhiều ghế ở những cấp, bao gồm cả ghế thị trưởng ở một trong những nơi, mặc dù vẫn chỉ nên phe thiểu số rất nhỏ dại bé trong các cơ quan lại lập pháp. Phong trào này được cho là một trong đảng trái chiều không chính thức. Về sau, hầu như thành viên của phong trào lập ra đảng đối lập thứ nhất ở Đài Loan vào thời điểm năm 1986, Dân Tiến Đảng. Đây chính là đảng mà cho tới bây giờ đã chuyển được hai fan vào ghế tổng thống: è Thủy hải dương và Thái Anh Văn.

Kiểm soát cục bộ xã hội

Là một đảng độc tài, Quốc Dân Đảng kiểm soát ngặt nghèo toàn cỗ đời sống thôn hội, tuy vậy vẫn bảo trì một nền kinh tế tài chính thị trường với mức độ trường đoản cú do tài chính tương đối cao.

Thứ nhất, cỗ máy an toàn được gia cường để trở thành một công cụ kiểm soát điều hành và lũ áp hiệu quả. Tín đồ đứng đầu bộ máy bình yên này là cánh tay đề xuất của Tổng thống Tưởng Giới Thạch, và cũng là con trai ông: Tưởng ghê Quốc.

Tưởng khiếp Quốc, sinh năm 1910 nghỉ ngơi tỉnh tách Giang, Trung Quốc. Ông sau này sang Liên Xô học từ thời điểm năm 1925 khi Quốc Dân Đảng và cộng sản Đảng đang hợp tác và ký kết chống phiến loạn, với ở lại phía trên tới tận năm 1937 new về nước. <6>

Năm 1950, ông được cha bổ nhiệm làm người đứng đầu cơ quan cảnh sát mật, chăm tuyển dụng gián điệp, tổ chức triển khai theo dõi công dân, bắt bớ những người dân bất đồng chính kiến, và ám sát kẻ thù khi nên thiết. Cơ sở này còn vươn vòi vĩnh ra tận hải ngoại khi download gián điệp nằm vùng quan sát và theo dõi du học sinh Đài Loan nghỉ ngơi Mỹ, mà trong số những điệp viên khét tiếng nhất là người về sau sẽ biến đổi tổng thống nước Đài Loan dân chủ: Mã Anh Cửu. Ngày nay, khác nước ngoài Việt Nam mang lại Đài Loan thường xuyên được reviews đi thăm Lục Đảo (Green Island), một hòn đảo nhỏ tuổi ở phía Đông nước này, khu vực trong thời kỳ thiết quân khí cụ đã giam cầm tới 20.000 tù hãm nhân chính trị, đa phần là trí thức cùng sinh viên. <7>

Từ năm 1965, Tưởng gớm Quốc được bổ nhiệm làm bộ trưởng Quốc phòng và vẫn liên tiếp nắm giữ những cơ quan bình an quốc gia. Tình báo quân đội trong tương lai sẽ trở nên nổi tiếng với vụ ám sát một nhân vật sự không tương đồng chính kiến tín đồ Mỹ cội Đài Loan, Henry Liu, vào khoảng thời gian 1984 nghỉ ngơi California, Mỹ. Trước khi bị ám sát, ông này đang xuất bản một số cuốn sách nói tới tiểu sử của Tưởng kinh Quốc còn chỉ trích Quốc Dân Đảng. <8>

Thứ hai, kiểm soát hoàn toàn hệ thống giáo dục và truyền thông. Chuyện này khá kiểu như với vn ngày nay. 

Toàn bộ những trường học buộc phải dạy theo sách giáo khoa do tổ chức chính quyền ban hành, với kim chỉ nam nhồi sọ thay hệ con trẻ Đài Loan, khiến cho họ nghĩ bọn họ là người trung hoa và việc thống tốt nhất với trung hoa chỉ là một trong sớm một chiều. Họ cũng khá được dạy phải trung thành với Quốc Dân Đảng cùng không được biết tới phần đa tội ác của Quốc Dân Đảng như cuộc thảm gần kề 228. Chỉ sau này khi đi du học ở nước ngoài, họ mới ban đầu được tiếp cận với những luồng thông tin khác về đảng thế quyền.

Mỗi trường học đều phải có cơ sở đảng với gián điệp. đa số động tĩnh trong trường các không qua đôi mắt được những người dân này. Điều này phân tích và lý giải cho sự cơ liệt của giới sv trong thời kỳ thiết quân luật, làm cho họ không đóng vai trò gì đáng kể trong các phong trào xã hội trước khi Đài Loan ban đầu dân chủ hóa năm 1987. <9>

Với khối hệ thống truyền thông, tuy không cấm báo mạng tư nhân nhưng mọi báo, đài đều buộc phải xin giấy phép và chịu đựng sự kiểm chú tâm của chính quyền. Quốc Dân Đảng kiểm soát và điều hành số lượng trang báo và hệ thống in ấn, phạt hành. Tính từ lúc năm 1960, chính quyền dừng trao giấy phép báo mới và gia hạn con số 31, tất cả đều hoặc là báo đảng, báo nhà nước hoặc báo tư nhân trường đoản cú kiểm duyệt. <10>

Thứ ba, kiểm soát điều hành xã hội dân sự và các doanh nghiệp.

Các tổ chức dân sự phần lớn là tổ chức do Quốc Dân Đảng lập ra hoặc ít nhất là chịu đựng kiểm soát ngặt nghèo về đăng ký, nhân sự, tài chính, bài bản hoạt động. Công đoàn bị giới hạn vận động trong phạm vi nhà máy chứ ko được tổ chức thành công đoàn liên nhà máy, càng ko được vận động ở quy mô quốc gia. Các tổ chức xóm hội dân sự giỏi công đoàn tự do không thể thành lập và hoạt động và chuyển động hợp pháp trong thời kỳ này. <11>

Với các doanh nghiệp, Quốc Dân Đảng cũng lập ra tương đối nhiều tập đoàn quốc doanh và khuyến mãi về phần đông mặt cho những tập đoàn này để đưa ra phối nền gớm tế. Nạm độc quyền được xác lập cho các doanh nghiệp nhà nước vào nhiều lĩnh vực như năng lượng, vận tải, hóa chất. Lân cận đó, tổ chức triển khai đảng cũng rất được lập ra trong những doanh nghiệp đơn vị nước này cũng tương tự nhiều doanh nghiệp tư nhân nhằm kiểm soát hoạt động của lãnh đạo doanh nghiệp lớn và công nhân viên. <12> <13>

Việc kinh doanh của Quốc Dân Đảng làm cho đảng này trở nên đảng bao gồm trị nhiều nhất nhân loại nhiều năm liền, với tài sản đăng ký chủ yếu thức vào năm 2014 lên tới mức gần 900 triệu USD. Năm 1994, tờ Far Eastern Economic review gọi Quốc Dân Đảng (KMT) là “KMT Inc.” – doanh nghiệp Quốc Dân Đảng. <14>

***

Với người việt nam Nam, để hình dung ra chế độ cai trị của Quốc Dân Đảng vào thời kỳ thiết quân công cụ thì cách rất tốt là liên hệ với bối cảnh vn ngày nay. Với cơ chế thiết yếu trị một đảng cố gắng quyền theo mô hình nửa-Leninist cộng với một nền kinh tế thị ngôi trường do chính phủ nước nhà kiểm soát, Đài Loan xưa quả là mang bóng dáng của việt nam nay.

1. LIN, C.-. (1998, May). Paths to lớn Democracy: Taiwan in Comparative Perspective. Yale University.

2. P. (2020b, September 15). Chiến thắng biên giới Thu Đông 1950 70 năm vẹn nguyên quý hiếm lịch sử. Https://Dangcongsan.Vn. Https://dangcongsan.vn/tien-toi-dai-hoi-dang-bo-cac-cap-va-dai-hoi-xiii-cua-dang/tu-lieu-van-kien/chien-thang-bien-gioi-thu-dong-1950-70-nam-ven-nguyen-gia-tri-lich-su-563574.html 

3. Introduction. (n.d.). Presidential Office. Https://english.president.gov.tw/page/93 

5. Chao, L., và Myers, R. H. (2000). How Elections Promoted Democracy in Taiwan under Martial Law. The đài loan trung quốc Quarterly, 162, 387–409. Http://www.jstor.org/stable/656014 

6. Chiang Ching-kuo | president of Taiwan. (n.d.). Encyclopedia Britannica. Https://www.britannica.com/biography/Chiang-Ching-kuo 

7. Low, Z. (2017, May 17). Remembering Green Island’s First Political Prisoners. The News Lens International Edition. Https://international.thenewslens.com/article/68499 

9. Tu Cheng-sheng (2007). Taiwan’s Educational Reform & the Future of Taiwan. Taiwan’s Ministry of Education’s website. Https://english.moe.gov.tw/cp-117-21022-B8B67-1.html 

11. Ming-sho Ho (2012). Beyond Tokenism: The Institutional Conversion of Party-

12. Ming-sho Ho (2007). The Rise and Fall of Leninist Control in Taiwan’s Industry. The

13. Kau, M. Y. M. (1996). The power nguồn Structure in Taiwan’s Political Economy. Asian Survey, 36(3), 287–305. Https://doi.org/10.2307/2645693