Thế tục
KHÁI NIỆM THẾ TỤC HÓA VÀ NHỮNG VẤN ĐỀLIÊN QUAN
Tác giả: phường Gilles BercevilleNgười dịch: Lm. Phêrô è Ngọc Anh
MỘT CÁI NHÌN SƠ KHỞI
Khái niệm cầm tụchóa khá phức tạp. Vào thời đương đại, khái niệm này có nghĩa hết sức rộng. Nó đượcsử dụng một trong những lãnh vực trí thức khác nhau: nguyên lý pháp, định kỳ sử, thôn hội học,triết học với thần học. Tín đồ ta bàn về tư tưởng này và hiện tượng lạ thế tục hóaít rất nhiều cách thức trung hòa (neutre) hoặc có bao gồm kiến, với cùng một lượng xúc cảm tiêucực hoặc tích cực ít nhiều mạnh mẽ. Những biểu đề liên quan đến sự kiện vắt tụchóa thường mơ hồ, với những nguy cơ tiềm ẩn biến chuyển nặng nề kiểm soát, đi trường đoản cú ý niệm nàysang ý niệm kia, từ kỹ năng sang mệnh lệnh, từ nhiệm vụ sang con kiến thức.
Bạn đang xem: Thế tục
Như thế, suy bốn vàtranh luận về sự việc kiện nuốm tục hóa quan trọng miễn trừ việc đưa ra một cái nhìnsơ khởi để các cuộc điều đình được sáng sủa và tự do hơn. Quả là khi kể đến thếtục hóa, ta phải phải luôn đặt vấn đề: đâu là nghĩa của hạn từ nuốm tục hóa trongmột bối cảnh như thế? Đâu là lãnh vực tri thức mà việc phân trò vè kiện nỗ lực tụchóa nêu lên? hợp lý người ta chỉ nhắm đến một đánh giá và nhận định đơn thuần, hay 1 giảithích, một quyết định?
I. NÒNG CỐT bình thường CHO CÁC TỪ (NOYAU SÉMANTIQUE COMMUN)
Việc thực hiện từsécularisation mang ý nghĩa loại suy: điều này có ý nói rằng hạn trường đoản cú này được dùngđể diễn tả nhiều ý nghĩa; mà lại mỗi ý nghĩa, theo cách của nó, lại gắn thêm với mộtnòng cốt chung cho những từ.
Nòng cốt thông thường củakhái niệm sécularisation có thể đượcphát biểu như sau: trong toàn bộ những cách sử dụng của trường đoản cú này, “sécularisation” được dùng để làm chỉ mộtchuyển biến, xuất phát từ một thực tại, một tình trạng nối sát cách nào đó vớiThiên Chúa hoặc “cái thiêng”, tức gắn liền với thần linh, sang 1 tìnhtrạng nhưng mà mối liên hệ này bị lơi lỏng hoặc thậm chí còn bị giảm đứt. Từ nguyên của sécularisation tương ứng cách bao gồm xácvới nòng cột này: tiếp tố (suffice) “-isation” chỉ ra một tiến trình; thân từ(radical) “sécular-” cho thấy thêm từ La-tinh saeculum,trước tiên chỉ (a) khoảng thời hạn một cố gắng hệ; rồi (b) 1 thời đại nàođó, 1 thời kỳ, một “thế kỷ”; rồi (c) phạm vi của sự việc chuyển động, sự rứa đổi,sự sinh sản thành, đối nghịch cùng với aeternum,với vĩnh cửu, với đông đảo gì không mở màn không kết thúc, không thayđổi, với Thiên Chúa. Sécularisationlà một cách chuyển rất nhiều được trả tất, đi tự aeternum quý phái saeculum.
Như thế, chúng tađã khẳng định ra 4 thành phần luôn có mặt khi định nghĩa này được sử dụng: một thựctại (A) bị ảnh hưởng bởi tiến trình thế tục hóa; mẫu thiêng hoặc cái thánh (D);một mối contact đặc biệt liên kết lúc thuở đầu A với D (L), tức tình trạng mà mốiliên hệ này bị lơi lỏng, thậm chí biến mất (B).
II. LỊCH SỬ CỦA KHÁI NIỆM VÀCÁC LÃNH VỰC ỨNG DỤNG KHÁC NHAU: LUẬT PHÁP, LỊCH SỬ, XÃ HỘI HỌC, TRIẾT HỌC.
Cách áp dụng đầutiên của hạn từ bỏ này ở trong lãnh vực vẻ ngoài pháp. Nó gồm gốc gác từ khu đất Pháp, và đãđược thực hiện từ thời điểm cuối thế kỷ XVI. Ở chũm kỷ XVIII, ta rất có thể thấy nó vào cáctác phẩm của Voltaire chẳng hạn. Lúc bấy giờ, hạn trường đoản cú này chỉ:
1.Việc đưa từ một tài sản (A) trước đó thuộc về (L) Giáo Hội (D) sangmột thực thể chũm tục, nay trở đề nghị sở hữu chủ: chẳng hạn Nhà Nước. Ta gồm thểnghĩ mang lại một bệnh viện, một ngôi trường học, một tòa nhà, những bđs nhà đất của mộtdòng tu… bị quốc hữu hóa.
2.Sự trở lại (“rút lại, thu lại”
Trong tiếngLa-tinh, tín đồ ta thấy từ bỏ saecularizatiotrong cỗ Giáo khí cụ 1983, đề cập tới việc một bạn được gỡ bỏ các lời khấn: indultum saecularizationis GL 684,2. Tuynhiên, hạn trường đoản cú này chắc hẳn rằng được giờ La-tinh vay mượn từ hầu như ngôn ngữ phiên bản địa;nó đã chuyển từ phương tiện dân sự lịch sự giáo luật. Hạn trường đoản cú này vắng bóng trong số vănkiện của Công Đồng Vaticanô II. Nó được áp dụng lần thứ nhất trong các bản văncủa Huấn Quyền, trên Thượng Hội Đồng Giám Mục Ngoại thường xuyên năm 1985. Nạm rồi, từgiữa nuốm kỷ XX, nó được sử dụng theo nghĩa rộng lớn trong lãnh vực làng hội học, triết họcvà thần học.
Vào cố kỉnh kỷ XX, tạiĐức với Hoa Kỳ, trái thực, xóm hội học với triết học tập đã thực hiện ồ ạt khái niệm thếtục hóa nhằm chỉ 1) việc “thay nhãn hiệu” các tư tưởng Kitô giáo nhưng mà triết học hiệnđại kế thừa; và theo nghĩa rộng lớn hơn, nhằm chỉ 2) một hiện tượng văn hóa xã hội (socio-culturel)chung, đánh dấu việc quả đât phương Tây, càng ngày ít bị các Giáo Hội Kitô ảnhhưởng.
1) hiện tượng kỳ lạ thế tụchóa như sự “thay nhãn hiệu” các tư tưởng Kitô giáo: vào các bạn dạng văn của MaxWeber, nhà xã hội học bạn Đức (Nền ĐạoĐức Tin Lành Và ý thức Của nhà Nghĩa tứ Bản, 1904-1905) cùng của triết giangười Đức Carl Schmitt (Thần Học bao gồm Trị,1922), xuất hiện ý tưởng về sự việc chuyển thay đổi từ đa số khái niệm cùng nhữngvấn đề ở trong phạm vi tôn giáo được đề ra sang phạm vi cố kỉnh tục. CarlSchmitt thực hiện lần trước tiên hạn trường đoản cú Säkularisation,một từ mới tiếng Đức họa theo từ “sécularisation”,tiếng Pháp. Ông trái quyết: “Tất cả số đông khái niệm súc tích của lý thuyết hiện đạivề bên Nước phần đông là các khái niệm thần học bị cụ tục hóa”. Cũng một phát minh nhưthế -về sự gửi dịch các khái niệm tôn giáo lúc ban sơ vào trong những hệ thốngtư tưởng hiện tại đại- đã làm được Karl Löwith lấy lại vào lãnh vực triết học định kỳ sử(Lịch Sử với Cứu Độ, Chicago, 1949) vàđược Eric Voegelin (Cologne 1901- Stanford 1985) đem lại trong lãnh vực chínhtrị.
Tại Pháp, người tathấy -từ năm 1936- thuộc cách thực hiện động tự “séculariser” vị trí JacquesMaritain: Maritain nói tới ý tưởng biện pháp mạng như 1 sự “chuyển thay đổi -qua cố tục-ý tưởng về cuộc thông thường thẩm cùng Nước Thiên Chúa” (Thuyết Nhân bạn dạng Toàn Diện, tr. 66). Albert Camus viết năm 1951 vềNietzsche: “Kết luận nghịch lý tuy vậy đầy ý nghĩa của Nietzsche đó là Thiên Chúađã bị tiêu diệt bởi chủ yếu Kitô giáo, trong mức độ mà tôn giáo này đã cụ tục hóa cáithiêng… là bước mang tính chất quyết định -mà ông (Nietzsche) vẫn hoàn tất vị trí tinhthần nổi loạn- cốt ở bài toán nhảy từ việc phủ nhận lý tưởng sang bài toán thế tục hóalý tưởng” (Người Nổi Loạn, tr. 93 và103).
2) trong số côngtrình nghiên cứu và phân tích xã hội học sau năm 1945 cùng nhất là tính từ lúc năm 1960, hạn trường đoản cú nàycó một quý giá sâu hơn, đến mức nó được dùng để chỉ biện pháp chung sự xuống dốc củacác Giáo Hội và của không ít xác tín trong số xã hội hiện nay đại.
Hiện tượng này chothấy một diện mạo kép (P. Berger, Tôn GiáoTrong Ý Thức hiện nay Đại, 1971):
a)Một bộ mặt khách quan, cơ chế: giải tỏa xã hội khỏi tôn giáo. Một buôn bản hội (A)truyền thống có căn nguyên tôn giáo (L) trở nên một buôn bản hội hiện đại (B) thoátkhỏi sự chi phối của các Giáo Hội (D). Cuộc biện pháp mạng Pháp đang trước tốt nhất áp đặtý tưởng về một nhà Nước cụ tục, tự do với sản phẩm giáo sĩ, trung lập đối với mọitôn giáo. Các biểu tượng tôn giáo dần dà biến mất ở mọi nơi công cộng.
b)Một bộ mặt chủ quan, văn hóa, mang dấu ấn những não trạng, lòng tin và biện pháp xửsự của những cá nhân: một cồn tác đi theo phía hủy bỏ “tâm tình tôn giáo” (lereligieux) trong chũm giới, có tác dụng tiêu rã mọi sự việc tôn giáo được đặt ra. MaxWeber vẫn từng nói đến sự “vỡ mộng” của quả đât (hay nói đúng chuẩn hơn: sự “giảima thuật”
Khi chỗ đứng dànhcho các bận chổ chính giữa tôn giáo giảm xuống nơi những tín đồ vật của một tôn giáo, tín đồ ta nóiđến “sécularisation” của tôn giáotheo nghĩa chung của hạn từ bỏ này (C. Glock, R. Stark, Tôn Giáo với Xã Hội Ở Thế stress
Chiều kích chủ quancủa sự nắm tục hóa tương xứng với cách chuyển xuất phát điểm từ 1 não trạng và xuất phát điểm từ 1 cuộc hiệnhữu (A), bị tương khắc bởi việc cậy dựa (L) vào Thiên Chúa (D) sang trọng một não trạngvà một cuộc hiện hữu, địa điểm mà sự cậy dựa này đã trở nên thu dong dỏng lại, bị giảm sút hoặcthậm chí đã biến mất (B).
Trong bài toán nghiên cứuhiện tượng thôn hội và văn hóa của sécularisation,cần yêu cầu phân biệt kỹ lưỡng ba nút tiếp cận rất khó có thể có thể tách biệt. Mức đánh giá (constat): chẳng hạn quan sátviệc Giáo Hội nghỉ ngơi Châu Âu đề xuất mất đi một số dạng của cải vật hóa học và quyền lựcxã hội; mức phân tích và lý giải (interprétation):sự mất mát này, sự sụt giảm việc thực hành thực tế đạo có phải là những chuyện chẳng thểtránh khỏi tốt không, có tốt hay không; mức dựphóng (projet): một sự mời gọi cam đoan tán thành hay ngăn chặn lại một tiếntrình như thế. Chủ trương tục hóa(laïcisme) phóng khoáng sẽ chiến tranh để “tâm tình tôn giáo” (le religieux)biến mất ngoài lãnh vực công cộng và hoàn toàn tiệt trừ nó thoát khỏi tâm trí của từngcon người. Chủ trương cầm cố tục hóa ôn hòahơn đang chỉ đảm bảo an toàn sự từ bỏ trị của những thực thể bao gồm trị. Một chính trị gia Hồigiáo chẳng hạn sẽ hạn chế lại việc áp dụng luật charia vào xứ mình mà lại không từ bỏ đạo Hồi. Chủ trương cực đoan (intégralisme) hoặc nhà trương cổ hủ quá khích(intégrisme) sẽ đề cao sự thống trị của tôn giáo -cách toàn trị nhất tất cả thể-trên những tổ chức công cộng và cuộc sống thường ngày của các cá thể (từ “intégriste” xuấthiện với đảng “Partido integrista”, được lập năm 1890; đảng này cổ xúy vấn đề Nhànước dựa vào vào Giáo Hội thiên chúa giáo ở Tây Ban Nha). Trong suy tư rất mực sànhsõi và được biện luận vững rubi như của sử gia với triết gia Marcel Gauchet, thìsự kiện các tổ chức công giáo bị mất ảnhhưởng từ cuối thời Trung cổ nghỉ ngơi Tây phương được phân tích và lý giải như hệ trái của tín điều Nhập thể của Kitô giáo (sau mườilăm cầm kỷ “ấp ủ”): Kitô giáo là tôn giáo đã cho phép việc ra khỏi tôn giáo.<1>Kitô giáo vừa là “người chủ xướng vừa là nạn nhân” của sự thoát ra khỏi này. Câu hỏi rakhỏi tôn giáo chất nhận được một “thế giới trường đoản cú lập” xuất hiện: “cộng đồng nhân loạinay đi mang đến chỗ tự định nghĩa từ chủ yếu mình”. Thế giới này là quả đât của nhữngnền dân nhà tân thời. Gauchet thừa kế dựphóng (projet) giải hòa của thời Ánh sáng và ông mong muốn là cuộc khủng hoảngcủa các nền dân chủ hiện giờ sẽ được chế ngự để đi cho một hiệ tượng “dân chủcao hơn” (“démocratie supérieure”): “chúng ta sẽ ra đi hơn, tự chỗ thoát khỏi tôngiáo, mang lại một chuyển động tập thể từ trị các hơn, đến một sự đào sâu nhà thểchính trị” (La condition historique, 2003,tr. 336).
Cần để ý rằng giảđịnh về câu hỏi tôn giáo bị suy tàn có thể che mệnh chung một góc nhìn của tính hiệnđại cùng sự kiện cụ tục hóa, đó là vấn đề “tâm tình tôn giáo” được tái sản xuất trong mộtthế giới mà trung tâm tình tôn giáo khôngcòn là cái khung làng hội cứng ngắc, nơi toàn bộ đều đề xuất nằm sau sự theo dõi sítsao của sản phẩm giáo sĩ. Nếu đa số những fan đương thời của bọn họ từ chối–như lắc đầu một sự can thiệp không thiết yếu đáng- những giới luật của những định chếtôn giáo trong các lãnh vực cơ mà sự thoải mái lựa chọn là một trong những điều kiện của sự toàn vẹncá nhân thì các lựa chọn chính trị hoặc cuộc sống tính dục chẳng hạn, mọi xáctín với những thực hành thực tế tôn giáo không đổi thay mất, nhưng lại được các cá nhân đánh giávà biến chuyển đổi: những nhà làng mạc hội học nói tới “một mớ hỗn tạp” (“bricolage”) theo kiểunói của Claude Lévi-Strauss.
Như thế, chúng tathấy cách tân và phát triển một tình cảm tôn giáo (religiosité) phía bên ngoài các định chế vàcác form truyền thống. Dòng thứ láo tạp vừa huyền bí vừa nước ngoài lai(mystico-ésorétique) của các trào lưu tôn giáo new đã gia tăng, bao hàm nhữngtrào lưu; mọi trào giữ này rước hứng -ít vô số cách hỗn phù hợp (syncrétique)- từcác luận thuyết Đông phương xưa cổ hoặc túng truyền. Tương hợp với tính tân thờibị tục hóa, các luận thuyết này tìm kiếm một niềm hạnh phúc trọn vẹn ngay sinh hoạt trầngian; chúng nhấn mạnh vấn đề giá trị của trải nghiệm cá nhân thường có tác dụng tổn hại đếntruyền thống; chúng gật đầu đồng ý một quan niệm nhất nguyên về thực tại, đồng thờibác bỏ sự tách bóc biệt thần linh/con fan (divin/homme).
Nhưng chân thành và ý nghĩa của“cái thiêng”, trong số những xã hội tân thời bị vắt tục hóa, cũng rất có thể nằm trongmột loại khung hữu lý (rationel); size này chuyển vào một khối hệ thống các giá chỉ trịnhân phiên bản (une “axiologie”) đón nhận sự thỏa thuận chung (consensus) thoáng rộng củadư luận: nền dân nhà đa nguyên, các quyền của nhỏ người, sự bao dung, bài toán tìmkiếm đầy đủ cách giải quyết phi bạo lực những cuộc xung đột. Yves Lambert đề nghịcông thức “tôn giáo những giá trị”
Dù với hình thứcnào đi nữa thì việc gia hạn và tái tạo thành “tâm tình tôn giáo” trong toàn cảnh thế tụchóa cho biết thêm nỗi khao khát không thể tiết bớt của con fan về tha tính(altérité) và nhân loại siêu việt (transcendance). Phần đông xác tín tôn giáo gồm thểđược xem –theo ý kiến xã hội học- tựa như các tác nhân phân phát huy các giá trịnhân bản, chế tác ra tài năng để đặt lại vụ việc cách triệt để phần lớn diễn trường đoản cú chínhthức của các chính trị gia, các kinh tế tài chính gia và các nhà văn hóa.
Các so với xã hộihọc và lịch sử hào hùng về sự kiện nuốm tục hóa thật ra không lúc nào là những nhận định và đánh giá (constats) thuần túy:chúng luôn lệ thuộc vào những phương pháp giảithích và phần nhiều dự phóng, xuấtphát từ bỏ suy bốn triết học, thậm chí thần học.
III. CÁC KHOA THẦN HỌC VỀ THẾTỤC HÓA. LẬP TRƯỜNG CỦA HUẤN QUYỀN GIÁO HỘI CÔNG GIÁO.
Trong những Giáo HộiTin Lành, một vài tác mang viện cho thần học Lutherô về sự việc công chủ yếu hóa duy bởiđức tin nhưng không cần đến sự việc làm, và về sự việc phân biệt hai Vương quốc: vương vãi quốcThiên Chúa và quốc gia con người, nhằm hợp pháp hóa sự thăng tiến một cố gắng giớitrần tục cùng một lý trí từ bỏ trị. Bên thần học tập Lutherô Friedrich Gogarten(1887-1967) đồng hóa hóa “thế giới” cùng với “các bài toán làm” theo nhãn quan củaPhaolô. Con tín đồ tội nhân, con tín đồ đức tin, tin vào những thực hành thực tế ở trongthế giới, như thể trái đất tự mình hoàn toàn có thể mang mang đến phúc cứu vớt độ. Con người đứctin, nhờ tự do thoải mái trước thế giới mà thấu hiểu sự nghi ngại và tính song chiều về luânlý cùng tôn giáo của nó đề xuất họ chỉ tin vào Thiên Chúa. Đức tin là sự vâng phụctrước tiếng hotline của Thiên Chúa cùng là trọng trách của con người, xét như chủ thểlịch sử.
Dietrich Bonhoeffer(1906-1945), do đo lường và thống kê được tính triệt để của những biến hóa mà thời hiện đạimang đến, vẫn thấy được ở đó một cơ may mang lại đức tin. Trong những lá thư viết trongtù, ông hòn đảo ngược thuyết vô thần của triết gia bạn Đức Feuerbach (1804-1872):con bạn phải phải như trống không, chẳng còn bản thể riêng của chính mình để nuôi dưỡngbản thể của Thiên Chúa: “để Thiên Chúa trở cần mọi sự thì con bạn phải chẳnglà gì”. Bonhoeffer nhìn nhận và đánh giá nơi Đức Giêsu một vị Thiên Chúa vẫn hủy mình rakhông (kénose) nhằm con tín đồ được giàucó, để họ đạt mang lại tình trạng trưởng thành và cứng cáp thật sự. Con bạn được giải bay khỏisự vong thân tôn giáo dựa vào mặc khải về một vị Thiên Chúa yếu đuối hèn với đau khổnơi Đức Giêsu Kitô. Được giải ra khỏi mọi óc trạng và thực hành ma thuật,con người hoàn toàn đón lấy trọng trách về quả đât được trao mang lại họ. Đức tinkhiến chúng ta sống -trước mặt Thiên Chúa- vào một thế giới thế tục hóa. Chính vì sự dấnthân của mình ở thế gian làm hội chứng cho Thiên Chúa cứu vãn độ. Bonhoeffer đề xuất mộtKitô giáo phi-tôn-giáo (a-religieux). Theo ông, một vài tác đưa như Thomas J. J.Altizer (sinh 1927) còn đi đến chỗ ca tụng một thuyết vô thần Kitô giáo(athéisme chrétien).
Một tác phẩm tất cả ảnhhưởng mập là tác phẩm trong phòng thần học tín đồ Mỹ Harvey Cox: cuốn The Secular thành phố (1965). Thủ đô hà nội trầnthế kỹ thuật, “technopolis”, là một trong loại làng hội mà lại phận vụ của nó là thoát khỏimọi điều khiển và tinh chỉnh của tôn giáo. Ngay cả khi nền lịch sự kỹ thuật bao hàm ngẫu tượngcần đề nghị tố giác thì sự mở ra của nó vẫn là 1 trong cơ may mang lại đức tin. Quả vậy,con bạn được kêu gọi loại bỏ mọi ma thuật không chỉ trong gắng giới, cơ mà cảtrong tôn giáo, theo rượu cồn năng của Tin lành được Max Weber chỉ dẫn ánh sáng. Phảitrục xuất ý nghĩa của “cái thiêng” ngay cả trong đời sống Kitô giáo. Sự nỗ lực tụchóa gắn sát với sự giải thiêng (désacralisation). Chúng được cho phép nhân nhiều loại đạtđến 1 thời đại trưởng thành. Vị Thiên Chúa được loan báo mang lại xã hội è thếchỉ có thể là Thiên Chúa, nhờ hoạt động xã hội và chủ yếu trị của những người làmchứng cho điều đó.
Các khoa thần học vềthế tục hóa căn nguyên từ các Giáo Hội cải tân đã khiến được giờ đồng hồ vang to trongmột số môi trường xung quanh Công giáo. Tuy nhiên, chúng hiện nay đã lỗi thời. Ngày nay, ngườita đã giã nát từ thời tân tiến đầy hứa hẹn, gắn liền với huyền thoại Tiến bộ, để bướcvào thời phệ hoảng, dưới ảnh hưởng của một tương lai đáng lo âu (tai họa hạtnhân; lỗi hoại môi trường; chênh lệch về tài chính và văn hóa truyền thống ngày càng tăng…).Trong toàn cảnh mới này, những khoa thần học tập về vậy tục hóa đã biết thành phê bình là nhữngý thức hệ, đều diễn từ nhằm mục tiêu hợp pháp hóa một chứng trạng và nhằm mục đích trấn an:chúng khuấy trộn nhận định và đánh giá (constat), giảithích (interprétation) với dự phóng (projet). Do không đẩy thiệt xa câu hỏi khảosát lịch sử dân tộc và phân tích xã hội học, chúng nhìn một sự khiếu nại trước mắt (état defait), tức sự kiện cụ tục hóa, như một chứng trạng đáng lý nên là (état dedroit). Sự đối nghịch thân đức tin với tôn giáo trong các khoa thần học về cố tụchóa hướng đến việc giúp đức tin -cách thầm lén- kị khỏi số đông phản chưng về tôngiáo của thời hiện đại. Khi cấp vã kết án rằng con người tân tiến đã trởthành trọn vẹn phi-tôn-giáo (a-religieux), phần nhiều khoa thần học này đang khiếncho lương tâm các Giáo Hội được lặng ổn trước đều thất bại Phúc Âm hóa tạiphương Tây. Mặc dù nhiên, như công ty chúng tôi đã nhấn mạnh vấn đề trước đây, con fan hiện đạikhông trầm trồ là phi-tôn-giáo, là sẽ đánh mất cảm thức về “cái thiêng”. Vả lại,các khoa thần học tập về cụ tục hóa bị những khoa thần học tập phóng khoáng phê bình:khi bảo lãnh cho những xã hội phóng khoáng, với danh nghĩa là bóc biệt “cáicông” khỏi “cái tư”, các khoa thần học về cầm tục hóa đã số lượng giới hạn đức tin vào mộtphận vụ nằm trong lãnh vực vai trung phong lý, chẳng ảnh hưởng tác động gì mang đến một buôn bản hội kỹ nghệ hóa mấttính người.
Ngược lại cùng với cáckhoa thần học reviews tích cực hiện tượng lạ thế tục hóa tổng quát, các trào lưu-sinh sôi nảy nở trong toàn bộ các tôn giáo truyền thống lịch sử và các tín phái Kitô từnăm 1970- sẽ tái khẳng định sự dị trị (hétéronomie) của quả đât và cũng chốnglại sự trường đoản cú trị (autonomie) của cá nhân. Bọn họ hãy nghĩ tới những hiện tượngkhác, kia là những giáo phái, team tân-toàn-thống (néo-fondamentalisme), cùng nhómtoàn-thủ (intégrisme).
Giữa hai thái rất củaviệc (1) hoàn toàn ưng ý việc thay tục hóa một cách khách quan và nhà quan, nhân danhmột đức tin Kitô được tái giải thích, với (2) việc bác bỏ bỏ ko dè dặt sự từ bỏ trịcủa cửa hàng và sự từ bỏ trị của xóm hội bao gồm trị, nhân danh một đức tin Kitô bảothủ, thì gồm một lối đi trung dung đến thần học. Lối đi này cốt ở vấn đề nhìn nhậnnhững gì là tiến bộ trong sự tiến triển tân tiến ở phương Tây, kể cả sự khiếu nại thếtục hóa, tuy vậy cũng phân định ở đó những nguy hại và các cái xấu, bên dưới ánhsáng Lời Chúa. Đó phân biệt là mặt đường hướng của không ít lời dạy của Huấn quyềntrong Giáo Hội Công giáo.
Tại Công ĐồngVaticanô II, Giáo Hội đạo thiên chúa đã phân biệt quan điểm có thể đồng ý vớiquan điểm ko thể chấp nhận về sự từ trị của những thực tại thế gian (Gaudium et spes 36). Giáo Hội đang khẳng địnhtự do tôn giáo là quyền căn phiên bản của bé người, mà không có tác dụng tổn hại mang đến giáo lýtruyền thống (Dignitatis humanae 1).Giáo Hội với Nhà Nước độc lập với nhau nhưng lại lại cùng góp phần vào bài toán thăng tiếncông ích (Gaudium et spes 76). Phiên bản tườngtrình phổ biến cục của Thượng Hội Đồng Giám Mục Ngoại thường năm 1985 riêng biệt giữa“sự kiện rứa tục hóa hiểu cho đúng” (sécularisation bien entendue) với “chủtrương cầm cố tục hóa” (“sécularisme”), tức một chiếc nhìn từ lập - về con fan vàthế giới; cái nhìn này vứt qua, không màng đến, thậm chí chối bỏ huyền nhiệm. Bảntường trình hài lòng cho thấy những “dấu chỉ của một cơn đói khát ý muốn mỏi thếgiới rất việt và thế giới của Thiên Chúa”.
Rất ngay gần đây, ĐứcBênêđictô XVI đang đào sâu ý nghĩa sâu sắc của sự kiện vậy tục hóa dưới ánh nhìn đức tintrong cuốn Đức Giêsu Thành Nagiarét(2007). Ta thấy trong tác phẩm này, chưa hẳn một giáo huấn của Huấn quyền,nhưng là kết quả suy bốn của một thần học tối ưu giáo tín đồ Đức vươn lên là Giáohoàng, với thuộc về một cố kỉnh hệ thần học gia bị khuấy đụng bởi các vấn đề cố gắng tụchóa khác nhau mà họ vừa đề cập. Đức Bênêđictô XVI dĩ nhiên đã chọn lậptrường trung dung, cũng chính là lập ngôi trường của Huấn quyền thiên chúa giáo ít ra tự Công đồngVaticanô II, thừa lên trên công ty trương chũm tục hóa (sécularisme) tương tự như pháitoàn-thủ (intégrisme). Điều lạ mắt nhất vị trí ngài là cách ngài đặt hai thái độnày đối lập với nhau, giải pháp nghiêm tương khắc như nhau.
Đức Bênêđictô XVI tốgiác bí quyết thẳng thắn đa số mộng tưởng phục hưng thủ cựu cực đoan: “Đế quốc Kitôgiáo đã tìm biện pháp biến đức tin biến chuyển động lực thiết yếu trị cho sự thống độc nhất vô nhị đếquốc. Vương quốc Đức Kitô lúc này mang hình trạng một vương quốc chính trị vớivinh quang đãng của nó. Sự yếu hèn đức tin, sự yếu hèn trần thế của Đức Kitô nên đượcquyền lực thiết yếu trị và quân sự nâng đỡ. Qua từng nào thế kỷ, cám dỗ -muốn đứctin được quyền lực tối cao bảo đảm- không dứt xuất hiện, dưới các hình thức; nhưngrồi, chủ yếu đức tin lại gặp nguy cơ bị tiêu diệt ngạt trong vòng tay quyền lực. Cuộc chiếnđấu cho Hội Thánh được tự do (ta call là cuộc chiến, vì vương quốc của Đức Giêsukhông thể bị đồng nhất với bất kể cơ cấu chủ yếu trị nào) cần được tiến hànhtrong mọi thời đại. Vấn đề lẫn lộn đức tin với quyền lực chính trị luôn phải trảgiá: đức tin chỉ giao hàng cho quyền lực tối cao và phải khuất phục trước số đông tiêu chuẩncủa thiết yếu trị”.
Thế tuy thế ĐứcBênêđictô XVI lại không liên kết với nhà trương cầm cố tục hóa; trái lại, ngài tốgiác ở đó một chủ nghĩa thiên sai cũng đánh lừa con tín đồ ta như bài toán lẫn lộn đứctin với quyền lực chính trị: “Tên cám dỗ không thật thô lỗ thẳng đề nghịchúng ta thờ lạy ma quỷ. Nó chỉ đề nghị bọn họ quyết định mang lại điều đúng theo lý,cho sự ưu tiên của một nhân loại được tổ chức và quy hoạch, trong các số đó Thiên Chúacó thể tất cả một vị trí, cùng với tính giải pháp là vấn đề riêng tư, nhưng không có quyềnxen vào những vấn đề thiết yếu yếu của chúng ta. Soloviev sẽ viết một cuốn sách vềtên phản bội Kitô, con Đường không ngừng mở rộng Đến TựDo Và hạnh phúc Của nhân loại (Le Chemin public vers la paix et le bien-êtredu monde); cuốn sách này có thể nói rằng đã biến cuốn kinh Thánh bắt đầu mà nộidung thực sự là cúng phượng sự thỏa mãn phiên bản thân và sự quy hoạch hợp lý”.
Trong Tông huấn Evangelii gaudium (tháng 11/2013), ĐứcThánh phụ thân Phanxicô gồm đề cập cho đề tài gắng tục hóa (đoạn 64) mà lại đó không phảilà điểm thiết yếu yếu của Tông huấn. Tông huấn không thể tập trung vào các vấn đề củaChâu Âu và Bắc Mỹ, nhưng tỉ mỉ nhắc đến, chẳng hạn, sức sinh sống và đa số nguồn tàilực của lòng đạo đức dân dã ở châu mĩ La-tinh, Phi Châu hoặc Á Châu. Hơn là sựkiện cố gắng tục hóa nói chung, đúng hơn, trongxã hội, chính vì sự sùng bái lợi nhuận kinh tế gây thiệt hại cho con bạn vàcho kẻ nghèo mới bị tố giác (số 52 cho 60); với trong Giáo Hội, cái rất cần được tố giác là 1 dạng “tính thế tụcthiêng liêng” (mondanité spirituelle) (số 93 cho 97). Lối nói “tính chũm tụcthiêng liêng” - mượn từ công ty thần học bạn Pháp Henri de Lubac - cho thấy thêm sựtìm kiếm vinh quang quẻ loài fan và sự thỏa mãn phiên bản thân rất có thể giấu mặt đường sau“sự thân mật phô trương so với phụng vụ, đạo giáo hay đáng tin tưởng của Hội Thánh <…>Xin Chúa cứu họ khỏi một Hội Thánh nuốm tục với đều cạm bả của hoạt độngthiêng liêng và mục vụ bề ngoài!”.
Thư mục: có thể tìm một thư mục cụ thể ở Cl. GEFFRÉ, “Sécularisation”, Dictionnaire De Spiritualité, Paris,Beauchesne, 1990, tome XIV, p 507-508. Trong hai mươi năm vừa qua, bao gồm thêm nhữngcông trình nghiên cứu và phân tích về các triết gia người Đức về vụ việc thế tục hóa:Schmitt, Löwith, Voegelin. Để bao gồm một suy tư mới hơn trực thuộc lãnh vực nhân học, cóthể đọc: Olivier ROY, La sainte ignorance.Le temps de la religion sans culture, Paris, Seuil, 2008, với thuộc triết học:Charles TAYLOR, L’âge séculier, Seuil,2011.
WHĐ (26.02.2021)Trích Tập san Hiệp Thông / HĐGM VN, Số 95 (Tháng 07 & 08 năm 2016)
