Tây la mã

     

Vào trong thời hạn đầu Công Nguyên, sinh hoạt phương Tây có đế quốc La Mã oai nghiêm phong, thống trị lãnh thổ rộng rãi quanh Địa Trung Hải nghỉ ngơi châu Âu, Bắc Phi cùng Tây Á. Lịch sử Đế quốc La Mã trải lâu năm suốt 1.480 năm, mở đầu từ năm 27 TCN lúc Augustus lên ngôi hoàng đế và ngừng vào năm 1453. Sau khi Tây La Mã sụp đổ, Đông La Mã đang tồn trên thêm ngàn năm nữa.

Bạn đang xem: Tây la mã

Tiếp theo kỳ trước, sau khi Tây La Mã sụp đổ, Đông La Mã vẫn cải cách và phát triển thành Đế chế hùng mạnh, thường gọi là Đế chế Byzantine. Mặc dù cho là đế chế to lớn đa nhan sắc tộc, nhưng việc cùng tầm thường một tín ngưỡng, ngữ điệu đã lắp kết những sắc tộc với nhau. Byzantine lại nằm ở chỗ giữa châu Âu, châu Á với châu Phi đề nghị Đông La Mã thành khu vực trung chuyển chủ yếu của con đường tơ lụa và là trung tâm thương mại lớn của núm giới.Nằm ở vị trí tốt, nước nhà giàu có, lại là trong những chiếc nôi của văn minh gắng giới, Đông La Mã dễ dẫn đến dòm ngó, chính vì như thế các nhà vua chủ trương tránh chiến tranh, thành lập tuyến phòng vệ vững chắc, điều đó gúp Đông La Mã duy trì được sức mạnh và mãi sau lâu dài.

Phát triển cực thịnh, thu hồi 1 phần vùng đất phía tây

Năm 527, Justinian I đăng vương Hoàng đế, có ý định thu phục lại các vùng khu đất ở Tây La Mã trước kia. Ông cùng rất vị tướng năng lực Belisarius chinh phục Vương quốc Vandal sinh hoạt Bắc Phi, không ngừng mở rộng sự kiểm soát điều hành của La Mã cho Đại Tây Dương. Sau đó Đông La Mã đánh thu được nước Ý, gửi thành Rome trở về. Số đông chiến nhờn này giúp biên giới Đông La Mã mở rộng, tạo thêm của cải.Để trị vì chưng được tốt, Justinian I phát hành bộ hiện tượng dân sự. Bộ luật về sau được tương đối nhiều nước châu Âu dựa theo. Hoàng đế Justinian I còn mang đến xây dựng tương đối nhiều công trình lừng danh như Thánh con đường St. Sophia và cung điện hoàng gia.
*
Lãnh thổ phồn thịnh của Đông La Mã bên dưới thời Justinian I. (Ảnh: Tataryn, Wikipedia, CC BY-SA 3.0)Tuy nhiên dịch bệnh vẫn chưa buông tha đến La Mã. Năm 540, một trận dịch hạch tràn đến khiến ¼ dân số La Mã bị chết, xong xuôi thời đại huy hoàng bên dưới thời Justinian I. Sau dịch bệnh, Đông La Mã suy nhược và không được sức giữ lại được phần bờ cõi được không ngừng mở rộng phía tây, thành Rome cũng không thể giữ được.Đến năm 867, Basíleios I đăng quang Hoàng đế, lưu lại thời kỳ phục sinh và cách tân và phát triển thịnh vượng của Đông La Mã. Triều đại này kéo dài đến 2,5 nạm kỷ, với nhờ phục hồi sức khỏe mà tịch thu về các vùng đất bị mất. Cùng với những thành công liên tục trước fan Ả Rập, Bulgaria. Đến năm 1025, biên cương của Đông La Mã trải lâu năm từ Armenia ngơi nghỉ phía đông tính đến tận Calabria ở miền nam bộ Ý.
*
Đại Thánh đường Hagia Sophia (nay là một trong viện bảo tàng). (Ảnh: AlexAnton, Shutterstock)Constantinopolis trở thành thành phố lớn tốt nhất và phong lưu nhất làm việc châu Âu với số dân là 400.000 ngưởi. Kitô giáo cải tiến và phát triển mạnh mẽ, tác động đến cả các dân tộc và các nước lấn bang, khiến nhiều nước khác cũng theo Kitô, làm thế đổi phiên bản đồ tôn giáo sinh hoạt châu Âu, tác động đến tận ngày nay.Hoàng đế Basíleios II được xem là người gửi Đông La Mã cho thời hoàng kim. Năm 1025, Basíleios II mất, để lại một La Mã giàu có và hùng mạnh, quốc khố đầy ắp kim cương bạc.

Xem thêm: Khóa Học Tiếng Trung Online Của Phạm Dương Châu Là Ai, Phạm Dương Châu Là Ai

Giai đoạn suy thoái

Các hoàng đế sau này không ai có được tài năng như trước. Điều đó khiến Đông La Mã đi vào giai đoạn suy thoái, quyền lực rơi dần dần vào tay quan lại lại.Kinh tế suy sụp khiến Đông La Mã không có đủ tiền để bảo trì quân đội, cần giải tán, cố kỉnh vào kia là lính đánh thuê.Ngoại bang bắt đầu xâm lấn và Đông La Mã cũng mất dần những vùng đất của mình. Năm 1065, bạn Thổ Seljuk tấn công, nhà vua La Mã Romanos đích thân nạm quân chống cự. Trong trận chiến trận Manzikert khét tiếng lịch sử, hoàng đế Romanos thua kém và bị tóm gọn sống.Người Thổ Seljuk tiếp đà thành công đánh chiếm các nơi, đến năm 1081 thì chỉ còn cách kinh kì Constantinopolis 90 km.

Thời kỳ “Komnenos trung hưng”

Năm 1081, Alexios I Komnenos đăng quang Hoàng đế. Trong yếu tố hoàn cảnh La Mã mặt bờ sụp đổ, ông đã tiến hành cuộc khôi phục toàn diện, nhất là về quân sự và khiếp tế, góp Đông La Mã ko những không biến thành sụp đổ mà bám trên đà phục hưng. Hoàng đế Alexios I cũng chính là người khởi đầu cho thời kỳ bắt đầu gọi là “Komnenos trung hưng”.Alexios nhờ mang đến Tây Âu trợ giúp nên đẩy lùi được fan Thổ. Quan hệ tình dục giữa Đông La Mã và Tây Âu ngày càng giỏi đẹp, vị thế Đông La Mã ngày dần được củng cố, ảnh ưởng cho châu Âu, vùng Địa Trung Hải, Tiếu Á.
*
Chân dung của nhà vua Alexios I tự một bạn dạng thảo Hy Lạp. (Tranh: Wikipedia, Public Domain)Sau tiến trình suy sụp, thời kỳ Komnenos từ năm 1081 mang lại 1185, La Mã lao vào đỉnh cao phát triển mới. Kinh kì Constantinopolis vẫn chính là trung trung khu văn hóa, giữ ngôi đầu về sự việc giàu có, tráng lệ ở châu Âu. Rất nhiều tác phẩm triết học thành lập và hoạt động vào thời kỳ này, truyền rộng lớn ra Tây Âu, Đông La Mã thay đổi trung trung ương văn hiến lúc đó.

Đông La Mã suy yếu

Năm 1185 kết thúc thời kỳ Komnenos, hoàng đế Isaac Angelos lên ngôi đánh dấu thời kỳ mới. Nhà Angelos lạm dụng quá ngân khố đất nước với những cơ chế tài chính không minh bạch, quan liêu lại cũng a tòng theo vơ vét ngân khố. Đế quốc giảm sút không phương pháp nào đứng dậy được.Lúc này nghỉ ngơi châu Âu liên tục diễn ra các cuộc thập trường đoản cú chinh bởi vì Giáo Hoàng, người đứng đầu đạo gia tô ở Rome, kêu gọi. Giáo hội công giáo Rome chống lại người Hồi giáo với Kitô giáo sinh sống Đông La Mã. Quân Thập tự chinh tới từ khắp Tây Âu nghe theo lời kêu gọi của Giáo Hoàng.Năm 1203, quân Thập tự chinh đánh Đông La Mã. Năm 1204, quân Thập tự chinh tiến cho Kinh đô Constantinopolis. Quân La Mã không phòng đỡ nổi, Constantinopolis bị tàn phá, khôn xiết nhiều biểu tượng văn hóa vô giá cùng bảo vật bị lấy mang lại Tây Âu. Khi các Hoàng thân của Đông La Mã từ các nơi mang đến giải cứu, quân Thập tự chinh mới rút ngoài Constantinopolis.

Sụp đổ